Het sijpelde langzaam door en wekte voor een deel instemming maar voor een ander deel verzet. Tradities zijn hardnekkig om mee te breken. Maar wat is traditie precies, vroeg ik mij af. Het is niet iets dat altijd al zo was want tradities veranderen net als al het andere. Wat is het dan wel dat drossen maar ook mensen zo hardnekkig vasthouden aan bepaalde gebruiken waarvan ze menen dat het hen definieert? Wat is die definitie van een individu binnen een samenleving?
Het is zelfs inwisselbaar blijkt wanneer individuen uit een andere cultuur integreren. Ze nemen bestaande tradities over, want dat is integratie. Ze beschouwen die als van zichzelf hoewel zij nieuwkomers zijn en voordien zelfs nooit van die tradities hebben gehoord. Traditie is als patriottisme, een farce om zich te onderscheiden, zeg maar gerust af te zetten tegen alle anderen, om een groep het gevoel te geven dat ze anders en daardoor beter zijn dan de rest. Eigenlijk is het een prima haard voor conflicten, of beter nog: het is de verwekker van het conflict, de oorzaak waarom een individu zich nooit veilig kan voelen omdat het altijd wordt omgeven door andere tradities dan die van hemzelf.
Zolang er geen interactie tussen culturen is blijft het een sluimerend conflict. Het individu kan zich veilig wanen omdat zijn tradities worden bevestigd door alle anderen om hem heen tot, zoals nu, ik als nieuwkomer arriveer en aan de boom der tradities schudt, want tradities zijn per definitie conservatief, staan vooruitgang in de weg, en… wat veel gevaarlijker is: het is een samenballing van wat ooit was, dat destijds en meestal werd aangenomen als handig instrument om de grootste groep aan een kleinere te binden.
De tijd doet aan uitvergroting, dat is met tradities niet anders. Zoveel minder een traditie nog ter zake doet, zoveel harder vechten haar voorstanders voor het behoud ervan met als gevolg dat de traditie in zichzelf wordt geklonken, een eigen entiteit wordt waarvan de gemeenschap denkt dat ze zonder geen bestaansrecht heeft. Een explosieve cocktail die vroeg of laat tot uitbarsting komt omdat juist culturen rondom deze tradities als belachelijk beschouwen of als ongewenst, en er zo snel mogelijk komaf mee willen maken.
Het is als met religie: neem iemand zijn god af en zijn hele bestaansrecht valt in duigen. De dros, zo min als de mens, was dus in staat om op zichzelf te bestaan. Hij had kapstokken nodig om zijn persoontje aan op te hangen!
Ik stelde hun tradities in vraag omdat ik moest, omdat er anders geen verandering mogelijk was, en dat betekende dat ik aan hun eigenheid moest raken. Verandering is juist daarom een opgave omdat het de grondvesten onder het individu doet schudden en alleen de sterksten, de minst gehechte blijven overeind. Dat was het probleem waarmee ik had te kampen als ik mijn opdracht wilde vervullen: de drossen een andere weg dan de historische te laten inslaan nu het nog mogelijk was en elke hulp daarbij was welkom.
Met Bragg had ik goed gekozen. Hoewel ze het zelf niet besefte binnen de veilige afbakening van de gemeenschap was zij een van de weinigen die op zichzelf durfde leven. Het was in essentie in haar aanwezig, latent en sluimerend en nooit nodig, zelfs nooit wenselijk geweest om het naar de oppervlakte te brengen, voelde ze instinctief dat de dingen niet per se zo waren als ze door haar clan werden voorgesteld. Ze wist dat ondanks de semi veiligheid van tradities houvast aan het leven broos was. Dat het zomaar anders kon zijn, maar ook dat het in vraag stellen op zichzelf gevaarlijk kon zijn. Want anderen hielden aan hun conservatisme dat, zo dachten zij, hun geborgenheid verzekerde, maar het was tenminste winst dat ik haar aan het denken had gezet en dat zij met dat denken anderen besmette. Dat dit tot escalatie zou leiden was niet te vermijden, maar was ook niet te vermijden op welke andere manier ik het zou hebben geprobeerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten